Xufyona iqtisodiyotni qisqartirishda soliq islohotlari va raqamli texnologiyalar: O‘zbekiston tajribasi va xalqaro yondashuvlar

Xufyona iqtisodiyotni qisqartirishda soliq islohotlari va raqamli texnologiyalar: O‘zbekiston tajribasi va xalqaro yondashuvlar

Authors

  • Makhmayokub Choriev
  • Mamurbek Karimov
  • Olimjon Xamrayev
  • Mansur Urazov

DOI:

https://doi.org/10.5281/zenodo.15206315

Keywords:

Xufyona (yashirin) iqtisodiyot, iqtisodiy siyosat, norasmiy iqtisodiyot, rasmiy iqtisodiyot, soliq tushumlari, raqamli to‘lovlar, naqdsiz to‘lovlar.

Abstract

Ushbu maqolada xufyona iqtisodiyotning yuzaga kelishi, jamiyatdagi roli va uni samarali qisqartirish bilan
bog‘liq muammolar va amalga oshirilayotgan islohotlarini, O‘zbekiston misolida ko‘rib chiqiladi. Tadqiqot davomida xufyona
iqtisodiyotni keltirib chiqaruvchi asosiy omillar tahlil qilinib, uning iqtisodiy va ijtimoiy oqibatlari o‘rganiladi. Shuningdek,
soliq tizimidagi islohotlar, raqamli texnologiyalarni joriy etish, kichik biznesni qo‘llab-quvvatlash kabi chora-tadbirlarning
natijalari ham muhokama qilinadi. Germaniya va Janubiy Koreyaning xufyona iqtisodiyotni qisqartirish borasidagi
yondashuvlari O‘zbekiston tajribsai bilan qiyosiy tahlil qilinadi, ularning samaradorligi baholanadi va xufyona iqtisodiyotni
kamaytirish hamda barqaror iqtisodiy rivojlanishni ta’minlash bo‘yicha kerakli takliflar ishlab chiqilinadi.

Author Biographies

Makhmayokub Choriev


University of Business and Science, Iqtisodiyot kafedrasi katta o‘qituvchisi

Mamurbek Karimov


University of Business and Science, Iqtisodiyot kafedrasi dotsenti v.b. PhD:

Olimjon Xamrayev


University of Business and Science, Iqtisodiyot kafedrasi katta o‘qituvchisi,

Mansur Urazov


University of Business and Science, Iqtisodiyot kafedrasi katta o‘qituvchisi,

References

Xaydarov B. Impact of intellectual property protection on the digital economy //Journal of Academic Research and

Trends in Educational Sciences. – 2022. – Т. 1. – №. 11. – С. 163-174.

Xaydarov Baxrom Xolmuradovich, Xudayarov Rashid Tuychiyevich. (2022). Raqamli iqtisodiyot biznesni rejalashtirish.

International Journal of Contemporary Scientific and Technical Research, 1(2), 110–113. Retrieved from http://journal.

jbnuu.uz/index.php/ijcstr/article/view/130

Бахром Х.Х. Бизнесни режалаштириш тартиблари //PEDAGOGS jurnali. – 2022. – Т. 12. – №. 2. – С. 139-142

Хайдаров Б. Иқтисодий ислоҳотларни ривожлантиришда камбағалликни қисқартириш – 2021. – №. 4. – С. 288-

State Tax Committee of the Republic of Uzbekistan. (2024, January 12). Annual results: Business development and tax

revenues. https://soliq.uz/press services/news/show/yil-yakunlari-biznes-rivoji-va-soliq-tushumlari

Transparency International. (2023). “Corruption Perceptions Index.”

Eurasianet. (2021). Uzbekistan’s Shadow Economy Accounts for Over One-Third of GDP. Retrieved from https://

eurasianet.org/uzbekistan-shadow-economy-responsible-for-generating-over-one-third-of-gdp

International Monetary Fund (IMF). (2021). “Reducing the Shadow Economy through Institutional Reforms.”

World Bank. (2019). “The Informal Economy: Causes, Consequences, and Policy Implications.”

OECD. (2018). “Tax Transparency and Compliance in Emerging Markets.”

World Bank. (2016). Can Tax Incentives for Electronic Payments Reduce the Shadow Economy? Retrieved from

https://documents.worldbank.org/curated/en/105841483990962599/pdf/WPS7936.pdf

Schneider, F., & Enste, D. (2013). The Shadow Economy: An International Survey. Cambridge University Press.

Kaufmann, D. (2010). “Governance Matters: The Role of Institutions in Development. World Bank Policy Research

Working Paper.

Loayza, N. V. (1997). “The Economics of the Informal Sector: A Simple Model and Some Empirical Evidence.”

Tanzi, V. (1982). The Underground Economy in the United States and Abroad. Lexington Books.

Legislative Portal of Uzbekistan (LexUz). (2023, December 30). Law on the State Budget of the Republic of Uzbekistan

for 2023. Retrieved from https://lex.uz/docs/-6333246

Iqtisodiy Tadqiqotlar Markazi. “Qaysi O‘zbekiston hududlari yil boshidan buyon eng katta biznes faoliyatini ko‘rsatdi?”

Iqtisodiy Tadqiqotlar Markazi, 2025, https://www.cer.uz/uz/news/news/which-regions-of-uzbekistan-have-shown-thegreatest-

business-activity-since-the-beginning-of-the-year-infographics.

O‘zbekiston Respublikasi Davlat Soliq Qo‘mitasi. 2023-yil yakunlari: biznes rivoji va soliq tushumlari. 12 Jan. 2024,

Government of Uzbekistan, https://gov.uz/soliq/news/view/29418.

Markaziy bank. Elektron hisob-faktura tizimi orqali amalga oshirilgan shaffof tranzaksiyalar. 2023, O‘zbekiston

Respublikasi Markaziy banki, https://cbu.uz/uz/publications/annual-report.

B Sultanov, N Abdurazakova, O Shermatov, O Fayziev, A Jumanov, N.Dekhanova. The economic feasibility of

cultivating intensive orchards. E3S Web of Conferences 284, 03006 (2021) TPACEE-2021 (https://doi.org/10.1051/

e3sconf/202128403006)

I Yunusov, U Sangirova, U Ahmedov, O Fayziev, U Kholiyorov. Clustering of agriculture in the Republic of Uzbekistan.

April 2023, E3S Web of Conferences 381, 02002 (2023) AQUACULTURE 2022.

Downloads

Published

2025-04-07
Loading...