The determinants of financial development in case of central asian countries

Abstract

Ushbu tadqiqot oddiy chiziqli regressiya usulidan foydalangan holda Markaziy Osiyoning to‘rtta davlatida
(Qozog‘iston, Qirg‘iziston, Tojikiston va O‘zbekiston) moliyaviy rivojlanish determinantlarini o‘rganishdan iborat. Har
bir mamlakatda 2009 va 2023 yillardagi yillik panel ma’lumotlaridan foydalangan holda, tadqiqot moliyaviy rivojlanish,
savdo ochiqligi, inflyatsiya, aholi jon boshiga YaIM daromadi, majburiy zaxira va davlat qarzlari o‘rtasidagi bog‘liqlikni
aniqladi. Regressiya natijalari shuni ko‘rsatadiki, savdo ochiqligi va majburiy zaxiralar tanlangan mamlakatlarda moliyaviy
rivojlanishga salbiy va statistik jihatdan ahamiyatsiz ta’sir ko‘rsatdi. Boshqa o‘zgaruvchilar, masalan, inflyatsiya, aholi
jon boshiga to‘g‘ri keladigan yalpi ichki mahsulot, davlat qarzlari moliyaviy rivojlanishga ijobiy ta’sir ko‘rsatdi. Ushbu
tadqiqotda banklarning yalpi ichki mahsulotdagi ulushidagi xususiy kreditlari moliyaviy rivojlanishning proksi sifatida
ishlatiladi va markaziy banklarning qayta moliyalash stavkasi siyosat stavkasining proksi sifatida ham qo‘llaniladi.
Hukumatlar mamlakatlar o‘rtasidagi savdo va zaxira talablari haqida qayg‘urishi kerak, chunki bu operatsiyalar bank
sohasiga bevosita va bilvosita ta’sir qiladi.